زلال احکام (3)

(ویژه ماه مبارک رمضان)

 احکام روزه: ادامه باطل کنندگان روزه.
ششم : باقیماندن بر جنابت، حیض و نفاس تا آذان صبح
1) اگر در ماه رمضان شخص جنب عمداً تا آذان صبح غسل نکند و اگر وظیفه اش تیمم است تیمم نکند، باید روزه آن روز را تمام نموده و یک روز دیگر را نیز قضای آن روز، روزه بگیرد.
2) کسی که قضای روزه رمضان را می گیرد، اگر عمداً تا آذان صبح بر جنابت باقی بماند نمی تواند آن روز را  روزه بگیرد. اگر از روی عمد نباشد، روزه اش اشکال ندارد.
3) کسی که در ماه رمضان عمداً غسل جنابت خود را تا جای به تأخیر اندازد که وقت تنگ شود، میتواند با تیمم روزه بگیرد و روزه اش صحیح است.
4) اگر کسی که جنب شده، غسل را فراموش کند، بعد یک روز یا چند روز یادش آید، به تعداد روز های که جنب بوده باید روزه اش را قضا نماید.
5( کسی که در شب ماه مبارک رمضان، فرصت غسل و تیمم را ندارد، هرگاه خود را عمداً جنب کند، روزه اش باطل، قضا و کفاره هردو بر وی واجب می شود.
6) اگر بعد جنابت عمداً غسل را به تأخیر انداخته و بعد تیمم کند، هرچند گنهکار است. اما، روزه اش صحیح است.
7) کسی که در شب ماه مبارک رمضان، جنب شود و میداند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نخواهد شد، بنابر احتیاط واجب باید غسل کرده آنگاه بخوابد و چنانچه بدون غسل بخوابد و تا صبح بیدار نشود، باید روزه ای آن روز را تمام نماید و قضا و کفاره هردو بر وی واجب می شود. اما، اگر احتمال بدهد که پیش از آذان بیدار خواهد شد، میتواند بخوابد.
8) کسی که در شب ماه مبارک رمضان، جنب شود و یقین دارد که اگر بخوابد پیش از آذان صبح بیدار خواهد شد، چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد بیداری غسل کند و با همین تصمیم تا آذان صبح خواب بماند، روزه اش صحیح است. اما، اگر اطمینان ندارد که پیش از آذان بیدار می شود و با غفلت بخوابد و تا آذان بیدار نشود، در صورتی که تا آذان صبح خواب بماند، بنابر احتیاط قضای آن روز نیز بر وی واجب می شود.
9) کسی که در شب ماه مبارک رمضان، جنب شود و یقین دارد یا احتمال می دهد که اگر بخوابد پیش از آذان صبح بیدار خواهد شد چنانچه پس از بیداری تصمیم بر غسل نداشته باشد، در صورت که بخوابد و بیدار نشود، باید روزه آن روز را تمام و قضا و کفاره نیز باید انجام دهد.
10) هرگاه شخص جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و یقین کند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد، پیش از آذان صبح بیدار خواهد شد. چنانچه بخوابد و بیدار نشود باید قضای آن روز را روزه بگیرد. اگر از خواب دوم بیدار شود و غسل نکند و بخوابد؛ اما، تا آذان بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند و نیز بنابر احتیاط باید کفاره نیز بدهد.
11) خوابی که در آن محتلم شده، خواب اول حساب می شود، چنانچه پس از بیداری، دوباره بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، باید روزه آن روز را قضا کند. اگر روزه دار در روز محتلم شود لازم نیست که فوراً غسل کند. اگر بعد آذان بیدار شود و بیبیند که محتلم شده، اگرچه بداند پیش از آذان محتلم شده، روزه ای او صحیح است. در روزه قضای ماه مبارک رمضان نیز حکم چنین است.
12) هرگاه زنی در شب ماه مبارک رمضان، پیش از آذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند، اگر وظیفه اش تیمم است باید با تیمم روزه  را تمام نموده و قضای آنرا نیز بگیرد. اما، در قضای روزه ماه رمضان، اگر عمداً غسل و تیمم را ترک کند، نمیتواند آن روز را روزه بگیرد.
13) اگر زنی در ماه مبارک رمضان پیش از آذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و فرصتی برای غسل نداشته باشد، باید تیمم نماید و لازم نیست تا آذان بیدار بماند. اگر پیش از آذان پاک شود که برای هیچکدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد، روزه اش صحیح است.
14) اگر بعد از آذان از حیض یا نفاس پاک شود و یا در بین روز، خون حیض و یا نفاس را بیبیند، اگرچه نزدیک مغرب باشد، روزه اش باطل است.
15) اگر زنی غسل حیض یا نفاس را فراموش کند، بعد یک یا چند روز یادش بیاید، روزه های را که گرفته صحیح است.
16) اگر زنی در ماه مبارک پیش از آذان پاک شود ولی در انجام دادن غسل کوتاهی کرده و تا آذان غسل نکند و هنگام تنگی وقت تیمم نیز نکند، باید روزه آن روز را تمام و قضای آن را نیز باید بگیرد. اگر کوتاهی نکند. مثلا منتظر باز شدن حمام زنانه باشد اگر چه سه بار بخوابد و بیدار شود و تا آذان موفق به غسل نشود ولی تیمم کند، روزه اش صحیح است.
17)  اگر زنی در حالت استحاضه کثیره یا متوسطه است، هرچند غسلهای خود را انجام نداده باشد، روزه اش صحیح است.
18) کسی که میت را مس کرده میتواند بدون غسل روزه بگیرد و اگر در حال روزه نیز میت را مس کند باز روزه اش صحیح بوده باطل نمی شود.

هفتم : اماله کردن

یکی از مبطلات روزه همانا «اماله کردن»است. «اماله» عبارتست از داخل کردن داروی مایع با وسیله مخصوص از طریق مقعد، در داخل شکم برای تداوی، که به آن «تنقیه» نیز گویند. اگرچه این اماله با چیز روان و از روی ناچاری و برای معالجه باشد، باز هم روزه را باطل میکند.

هشتم: قی کردن

1) هرگاه روزه دار عمداً «قی» کند، گرچه بدلیل مرض ناچار به «قی»کردن باشد، روزه اش باطل می شود. ولی، اگر سهواً یا بی اختیار و ناگهانی قی کند، روزه اش اشکال ندارد.
2) اگر در شب چیزی بخورد که می داند به سبب خوردن آن، در روز بی اختیار «قی» خواهد کرد، اگر قی کند روزه اش صحیح است. هرگاه بتواند از قی کردن خودداری کند، اگر «قی» کردن بی اختیار حادث شده است، لازم نیست از آن جلوگیری کند.
3) هرگاه مگسی در گلوی روزه داری فرو رود، چنانچه به مقداری فرو رفته باشد، که به آن خوردن گفته نشود، لازم نیست آنرا بیرون آورد و روزه اش صحیح است. اما، اگر این مقدار فرو نرفته باشد باید آنرا بیرون آورد هرچند این کار متوقف بر «قی» کردن باشد. مگر در صورتی که قی کردن برای وی مشقت بار و یا ضرر داشته باشد. در این صورت چنانچه با «قی» کردن بیرون آورد روزه اش باطل می شود و اگر هم قورت دهد باز روزه اش باطل می شود.
4) اگر سهواً چیزی را قورت دهد و پیش از رسیدن به معده یادش آید که روزه داشته، چنانچه بقدری پایین رفته باشد که دیگر به آن خوردن اطلاق نشود، لازم نیست که بیرون آورد و روزه اش صحیح است. اگر یقین داشته باشد که به سبب آروغ(ککره) زدن چیزی از گلویش بیرون می آید و طوری باشد که به آن «قی» کردن صدق کند، نباید عمداً آروغ بزند. ولی اگر یقین نداشته باشد آروغ زدن اشکالی ندارد. اگر آروغ بزند و چیزی در دهانش بیاید باید فوراً آنرا بیرون بریزد و اگر بی اختیار قورت دهد روزه اش صحیح است.

چند حکم در مورد مبطلات روزه

1) اگر انسان عمداً و از روی اختیار یکی از مبطلات روزه را مرتکب شود، روزه اش باطل خواهد شد و اگر از روی عمد و اختیار نباشد، روزه اش اشکال ندارد. چنانچه انسان از روی جهل برخی از مبطلات روزه را مرتکب شود و تردید هم نداشته باشد و یا با تکیه بر حجت شرعی برخی از مبطلات را انجام دهد، روزه اش باطل نمی شود؛ مگر در خوردن، آشامیدن و جماع که روزه اش باطل خواهد شد.
2) اگر چیزی را به زور در گلوی روزه دار بریزند، روزه اش باطل نمی شود. ولی، اگر مجبورش کنند که خودش با خوردن یا آشامیدن یا جماع کردن روزه اش را بشکند، روزه اش باطل خواهد شد.
3) روزه دار نباید جای برود که می داند مجبورش میکنند که روزه اش را بشکند، در این صورت اگر برود و چیزی را به زور در گلویش بریزند و یا مجبورش کنند که خودش روزه اش را باطل کند. روزه اش باطل میشود.

با آروزی قبولی طاعات و عبادات شما.
مصطفی خرّمی
18 / 3 / 1396
بازدهم رمضان المبارک 1438
کویته- پاکستان